حسن چرا نمى خندد ؟ نام سرزمین حسن، ایران است
حسن چرا نمى خندد ؟
نام سرزمین حسن، ایران است
تورج پارسى
تن من لاشه ی فقر است و من زندانی زورم
کجا می خواستم مردن!؟ حقیقت کرد مجبورم
چه شبها تا سحر عریان ، بسوز فقر لرزیدم
چه ساعتها که سرگردان ، به ساز مرگ رقصیدم
از این دوران آفت زا ، چه آفتها که من دیدم
( کارو)
در یکى از نوشته هاى بهرام حیدرى به یک زبانزد (ضرب المثل ) بختیارىبرخورد کردم که مى گوید حرف، حرف مى کشد و گندم پخته آب،که یاد آور سخن، سخن آرد بیهقى است. در این نوشته نیزحرف، حرف را مى کشد و نفت هم فقررا!
در جستجوهایى که شبانروزان در سایت ها مى کنم ، با سایتى آشنا شدم به نام دید ه بان میانکاله. در آن سایت شعرى بود به نام حسن چرا نمى خنده؟ نام شاعر قید نشده بود . کوتاه شده اى از آن شعر رابا هم بخوانیم :
حسن چرا نمی خنده؟
حسن ۱
حسن۲
حسن فصل خزونه
چشاش تغار خونه
اجل روزی که این چشمای گریونو ببنده
حسن شاید بخنده!
این شعر مرا تا خانه ى نیما برد ، آن هم به خاطر پرسشى که نیما در شعرش مطرح کرده بود . به هر روى حرف، حرف مى کشد. نیما مى پرسد:
در آن ویرانه منزل،
که اکنون حبس گاه بس صداهاى پریشان‌ست،
بگو با من: که مى خندد؟
که گریان‌ست؟
واژه ی عربی‌ی ِ حَسَن، صفت است که از نظر لغوى به معنی ی ِ خوب و نیکوست؛ امّا در این شعر، حسن یعنى فقر، حسن یعنى بدبختى؛ یعنى آوارگى!
سرزمین حسن همه جا مى تواند باشد ،حسن مى تواند درامریکاى لاتین خورخو، در هند شانکار، در روسیه ولادیمیر، در افریقا اکسولانى، در امریکا لویی و در چین لی نام داشته باشد. اما این حسن ایرانى است کشورى که به گفته ى تاریخ از کهن سالان روزگارست. در سرزمین حسن که ایران نام دارد، کاوشهای باستان شناسی آشکارساخته است که ساکنینش از ۵ تا۶ هزار سال پیش قیر را به عنوان ملاط در ساختمان و یا برای نصب و بهم چسباندن جواهرات و ظروف سفالین و اندود کردن کشتیها بکار میبرده اند. پیر توس هم در آغاز داستان بیژن و منیژه به شبی قیرگون اشارت دارد
ناگفته نماناد گروهى از سادات شوشترى یک سده پیش از دارسی، سالهای سال در نزدیکی چاه کشف نشده شماره یک نفت مسجد سلیمان، از چشمه های جوشان نفت، قیر استفاده مى کرده اند به همین دلیل به سادات قیرى نامور می شوند.
سرانجام در سرزمین حسن که ایران نام دارد در ۲۶ مه ۱۹۰۸ برابر با خرداد ۱۲۸۷ هـ.ش نفت از چاه شماره یک مسجد سلیمان فوران می کند. این نخستین چاه نفت خاورمیانه و دومین چاه نفت دنیا است یعنى پس ا ز چاه نفت پنسیلوانیا که در سال ۱۸۵۸کشف و استخراج شد. سر آرنولد ویلسن، در کتاب خود با عنوان جنوب غربی ایران فوران نفت از چاه شماره یک مسجد سلیمان را توصیف کرده است. ویلسن یک سروان ارتش انگلیس بود که به خطه خوزستان سفر کرده بود و بهنگام فوران نفت از چاه شماره یک در کمپ کاوشگران حضور داشته است. وی می نویسد:
"سحرگاهان روز۲۶ماه می یکی از دو چاه آزمایشی در عمق۱۲۰۰ پا به نفت رسید. من که در جلوی چادر خود در آن حوالی در خواب بودم به محض شنیدن سروصدای غیر عادی و داد و فریاد کارگران بیدار شدم و به طرف چاه دویدم. ستون سیاهرنگ نفت در حدود۵۰ پا از نوک دکل حفاری بالا می زد در هوا بخش می شد و به سروصورت کارگران می پاشید.نفت چون نهرآب در دره های اطراف روان بود."
ویلسن در ادامه می نویسد:
"رینولدز( اولین رئیس عملیات نفت در ایران) تصمیم گرفت از هدر رفتن آن جلوگیری کند. گودال بزرگی در۲۰۰ متری چاه درست کردندو جریان نفت را به طرف آن سرازیر ساختند. در حفر چاههای بعدی برای گرم کردن دیگ بخار، بجای هیزم از این نفت ها استفاده می شد."
اما امروز که دوشنبه ۲۹ اکتبر ۲۰۰۷ و روز جهانى صدورفرمان کوروش کبیر است (فرمانى که تساوى فرصت ها را براى انسان نوید داد)، قیمت هر بشکه نفت ۹۰دلار اعلام شد! سرزمین حسن که ایران نام دارد دومین تولید کننده ى بزرگ نفت جهان است. سرزمین حسن در حال حاضر روزانه ۲/۴ میلیون بشکه نفت تولید مى کند. در کنار منابع عظیم نفت، سرزمین حسن که ایران نام دارد بعد از روسیه بزرگترین منابع گاز جهان را نیزدر اختیار دارد . مدیرعامل شرکت ملی نفت سرزمین حسن در مورد میدان گازی پارس جنوبی مى گوید : با توجه به ۱۳ میلیارد تریلیون فوت مکعب گاز و ۱۰ میلیارد بشکه ذخیره میعانات گازی این میدان، ارزش اقتصادی هر فاز آن سالانه/۵۲ میلیارد دلار است و برای پنج فاز اولیه که به بهره برداری رسیده اند در مجموع پنج میلیارد دلار سرمایه گذاری شده که تاکنون ۱۶ میلیارد دلار ارزش تولید آنها بوده است. ایران در حال حاضر چهار میلیون و دویست هزار بشکه نفت تولید می کند که حدود یک میلیون و۶۰۰ هزار بشکه از آن در داخل پالایش و به مصرف داخلی می رسد و بقیه صادر می شود.
با این همه دارایى در کشور حسن که ایران نام دارد "حدود یازده میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می کنند. اما کارشناسان می گویند آمار واقعی بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر است." مثلا "خط فقر در شهر تهران برای یک خانواده چهار نفری ۴۰۰ هزار تومان و در شهرهای دیگر ۳۰۰ هزار تومان تعیین شده است و با توجه به حداقل دستمزد یک کارگر غیرمتخصص که حدود ۱۵۰ هزار تومان است، می بینیم که بسیاری قادر به تامین معاش خود نیستند.
فقر یعنى بیداد؛ پس نفرت انگیزست!
فقر چه معنایى دارد؟ یعنى نداشتن درآمد کافى براى پایین ترین میزان کالرى مورد نیازکه معمولا هر فرد مى باید در روزمیان دوتا دوهزارو سى سد کالرى را از طریق تغذیه به دست آورد . نکته شایان نگرش این است که بخش عمده اى از مردم جهان به کالرى مورد نیاز دست رسى ندارند یعنى فقیرند !
کسى که نتواند حداقل کالرى روزانه ى خود و خانواده را تامین بکند چگونه مى تواند درهنگام بیماری به دکتر مراجعه بکند یا کودکش را به مدرسه بفرستد؟
فقر یعنى دسترس نداشتن به آب و نان و دارو و... که ْپی آمد آن مرگ و میر است ، وحشت آورست که در هر پنج ثانیه یک کودک در اثر گرسنگى مى میرد. درهر دقیقه یک کودک در اثرایدز مى میرد و چهار کودک هم پدرو مادر خود را در اثر بیمارى از دست مى دهند!
امروز دراین جهان نابرابر یک میلیارد آدم درآمدى کمتر از یک دلار دارند. دو میلیارد به آب آشامیدنى پاک و تمیزدسترسى ندارند ،بیش از یک میلیارد کودک از رفتن به مدرسه محرومند .
فقر زاینده ى خودفروشى، اعتیاد ، قتل و دزدى است. فقر با بیکارى پیوند دارد. فقر باعث مى شود که کودکان جهت کمک به خانواده به کار گرفته شده و مورد سواستفاده هاى گوناگون قرار گیرند یا به نام سرباز، اسلحه به دستشان دهند که درواقع حکم تباهیشان را امضا مى کنند.
" Poverty is hunger. Poverty is lack of shelter. Poverty is being sick and not being able to see a doctor. Poverty is not having access to school and not knowing how to read. Poverty is not having a job, is fear for the future, living one day at a time. Poverty is losing a child to illness brought about by unclean water. Poverty is powerlessness, lack of representation and Poverty has many faces, changing from place to place and across time, and has been described in many ways...."
http://web.worldbank.org/
/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTPOVERTY/EXTPA/0,contentMDK:20153855~menuPK:435040~pagePK:148956~piPK:216618~theSitePK:430367,00.html
حقوق حسن در پیمان جهانی حقوق کودک
نیک آگاهیم که پیمان حقوق کودک یک پیمان نامه ى جهانى است که برای دفاع وحمایت ازحقوق کودکان تهیه شده است ، البته یافتن حلقه ى گمشده ى حقوق کودک چهل سال پس از تصویب پیمان حقوق بشر پرسش بر انگیز است . آیا به خاطر می آورند که سیزده میلیون کودک در جنگ دوم جهانى کشته شدند وهم اکنون سه میلیارد کودک بر روى زمین زندگى مى کنند
به هر روى این پیمان پس ازده سال گفتگو بین کشورهای عضو سازمان ملل درسال ۱۹۸۹ میلادی تدوین گردید ودرسال ۱۹۹۰ به مرحله اجرا درآمد. هم اکنون از ۱۹۳ کشور جهان ۱۹۱ کشور به این پیمان گرویده و مسئولیت اجراى مواد آنرا دارند( امریکا و سومالى امضانکرده اند) پیمان جهانی حقوق کودک دارای یک مقدمه و پنجاه و چهار/۵۴ ماده است که ۴۱ماده آن حقوق کودک را مطرح می سازد و۱۳ماده آن درباره چگونگی اجرای آن درهرکشور است .
کشور حسن که ایران است و حکومتش جمهورى اسلامى نام دارد در سال ۱۹۹۴ این پیمان را مشروط امضا کرده والبته مسئول اجراى مفاد آن گردیده است .
ماده یک، حقوق کودک را چنین تعریف مى کند: کودک کسی است که سن اوکمتراز ۱۸سال باشد مگر این که براساس قانون ملی قابل اعمال، سن قانونی کمترتعیین شده باشد.
ماده یک اصلى تعیین کننده است که مواد دیگر از آن مایه گرفته اند. به همین دلیل مى باید روى آن تکیه بشود. درکلیه مواد حقوق کودک در رابطه با پدرو مادر، جامعه و دولت به شکل آشکار نمودار داده شده است که ماده دو وسه و سى و دو بسیار شایان توجه است:
ماده ۱- منع تبعیض :
حقوق این پیمان بدون استثناء متعلق به همه کودکان است ودولت ها باید کودکان را دربرابر هرگونه تبعیض ، حمایت کنند.
ماده ۳-منافع کودک:
درهراقدامی باید منافع عالیه کودک درنظرگرفته شودودرصورتی که والدین یاسرپرستان کودک دراین زمینه کوتاهی کنند،دولت ها بایدحمایت ومراقبت لازم را ازکودکان به عمل آورند.
ماده ى ۳۲ دامنه کارکودک را چنین مى نمایاند:
کودک باید دربرابر کاری که رشد وسلامت اورا تهدید می کند، حمایت شود. دولت ها باید حداقل سن کار وشرایط کارکودکان را مشخص کنند.
برخلاف خواست پیمان جهانى کودک هم اکنون ۱۸۶ملیون کودک میان پنج تا چهارده سال کودکان کارند ، کودکانى که همه ى آرزوهایشان به تباهى کشیده می شود .
حال ببینیم کشور حسن که ایران نام دارد و امضا کننده ى مشروط این پیمان است چگونه به حمایت کودک مى پردازد و اصولا کودک را چگونه مى بیند.
ماده ۲۲۰قانون مجازات اسلامى پدرفرزند کش را از مجازات قصاص دور نگه مى دارد یا ماده ۱۱۷۶ قانون مدنى حق تنبیه به پدرو مادر مى دهد و غیره و سن مسوولیت کیفری (برای دختران ۹ سال و پسران ۱۵ سال تمام قمری) و صدور احکام سنگین برای افراد زیر ۱۸ سال آمده است . یعنى در کشور حسن تساوى حقوق افراد آنچنان محترم است که همگان را در هر سن وسال بدون تبعیض مى توان به چوب دار آویزان کرد!
از سویی از ۲۴ میلیون نفر جمعیت زیر هیژده سال (سن مدرسه) ، تنها هیژده ملیون نفر راه به مدرسه دارند و شش ملیون محرومند که آنها را کودکان کار مى نامند. این شش میلیون معمولا جهت کمک به خانواده مجبور به کارند که مورد همه گونه سواستفاده قرار مى گیرند حتا در میان آنها کودکان زیر هفت سال هم وجود دارد. از سویی دو میلیون کودک خیابانى چگونه بوجود آمده؟ در یاسوج که تیره و قبیله ریشه دارد هفتسد کودک خیابانى هست! این در واقع بالاتر از فاجعه است که در میان عشایر نیز کودک آواره و ویلان پیدا شود! نوانخانه ها و پرورشگاه ها چه سرنوشتى پیدا کردند ؟
سر زمین حسن چه ندارد؟
در سرزمین درندشت حسن همه چیز هست، یک سو میراث فرهنگى است که همچون موزه اى است از پگاه تاریخ تاکنون که از نظر اقتصادى بسیار مى تواند بازده داشته باشد، آن سوطبیعت چهار فصل آنست آنچنان که هم زمان مى توان در ۳۵ درجه سرماى اردبیل اسکى کرد و در ۳۵ درجه گرماى جنوب تن را در لاژورد خلیج همیشه پارس به دست آب سپرد ، جنگل ، کوه و دریا و... ثروتى هستند همچون نفت. اما در همین سرزمین که کشور حسن است و ایران نام دارد، بیکارى و فقر بیداد مى کند که بر شمرده شد. نکته ی شایان توجه این که این همه ثروت با فقرعمومى خوانایی ندارد. مشکل در کجاست؟ چرا در کشور ثروتمند حسن باید فقر این چنین قیافه ى کریه خود را بنمایاند . با این حال و شرایط آیا حسن چگونه بخندد ؟
افسار گسستگى سرمایه دارى آنچنان میدانى پیدا کرده که اگر بتواند روز روشن را نیز به انحصار خویش در خواهد آورد ، استبداد و سرمایه دارى" صبح را وارونه کرده اند " * سرمایه دارى چشم رابسته است. نه مکیدن جان آدمى را مى بیند. نه به تباهى طبیعت اعتنایى دارد. تنها سود مطرح است؛ حتا با فروش مواد مخدر! و چه مکارانه در این سوداگرى ها دین و سرمایه پا به پاى همند !
در این جا به یاد سخنرانى ویکتورهوگو در مجمع قانون گزارى فرانسه در دهم ژانویه ۱۸۵۰ افتادم که گفته بود :
"فقر بدترین دشمن نظم و قانون است . فقر نیز مانند جهل شبى تاریک است که به ناچار باید سپیده ى بامدادى در پى داشته باشد"
سرچشمه ها:
خانم شیرین عبادی در گفتگو با بخش فارسی بی بی سی - دوشنبه ۱۹ فوریه ۲۰۰۷
دیده بان میانکاله یکشنبه، ۲ اردىبهشت، ۱۳۸۶
http://www.naftepars.ir/official/2961/view.asp?ID=407488
http://www.msu.edu/~jdowell/135/JGParker.html
http://www.unhchr.ch/development/poverty-02.html
http://www.irp.wisc.edu/faqs/faq3.htm= I.R.P= Institue for Research on Poverty
."http://www.iran-e-sabz.org/barname/zamime.html
Barn arbetare , jobb istället för skola
http://www.un.dk/swedish/Briefing_papers/Fattigdom/main.htm
