نجم الدین رازی در کتاب مرصادالعباد ، خیام نیشابور را" حیرت زده سرگشته و نابینا " خوانده است قفطی نیز که سد سال پس از خیام کتاب اخبار الحکما را نوشت " ترانه های خیام " را "مارهای گزنده ای برای شریعت"نامید
اما خیام در نگاه هدایت
برای خیام به غیر از ماده چیزی نیست ، دنیا در اثر اجتماع ذرات بوجود آمده که بر حسب اتفاق کار می کنند. این جریان همیشگی و ابدی است و ذرات پی در پی در اشکال و انواع داخل می شوند و روی می گیردانند از این رو انسان هَیچ بیم و امیدی ندارد و در نتیجه ترکیب ذرات و چهار عنصر و تاثیر هفت کوکب بوجود آمده و روح او مانند کالبدمادی است و پس از مرگ هم نمی ماند
می خور که به زیر گل بسی خواهی خفت
بی مونس و بی رفیق و بی همدم و جفت
زنهار به کس مگو تو این راز نهفت
هر لاله که پژمرد نخواهد بشکفت
به راستی همیشه شریعت ها از دست دانش و دانشور دل خونی داشته و کینه توزانه انتقام گرفته اند، به این گفته ی پروفسور هاوکینگ توجه بکنید تا آشکار بشود که چرا خیام ها ، هاوکینگ ها مار گزنده ای برای شریعت ها هستند
هاوکینگ می گوید: ظرفیت انسان برای پذیرش گناه و تقصیربه اندازه ای است که همیشه راهی برای معرفی تقصیر کار پیدا می کند. خدایان در اثر بد فهمی انسان از طبیعت زاده شده اند